Er zijn onwijs veel feiten en fabels met betrekking tot de menstruatiecyclus. Of je nu zwanger wilt worden of last hebt van menstruatieklachten, het is altijd goed om te weten hoe je menstruatiecyclus in elkaar zit. In deze blog neem ik je mee in de feiten en fabels rond de menstruatiecyclus, zodat jij beter weet hoe zo’n menstruatiecyclus werkt.
Om te snappen hoe je menstruatiecyclus werkt, moeten we eerst weten wat de vrouwelijke geslachtsorganen zijn en wat deze doen.
De geslachtsorganen van de vrouw liggen zowel inwendig als uitwendig. De uitwendige geslachtsorganen worden aangeduid met de term vulva. De vulva bestaat uit de grote en kleine schaamlippen, de venusheuvel, de clitoris en de voorhof. De inwendige geslachtsorganen liggen in het kleine bekken en worden gevormd door de eierstokken, eileiders, de baarmoeder en de schede.
Als vrouw hebben we 2 eierstokken (ovaria, enkelvoudig ovarium), welke links en rechts tegen de rand van het kleine bekken liggen. Ze produceren de vrouwelijke geslachtscellen en geslachtshormonen. In de eierstokken liggen veel eifollikels. Een eifollikel (eiblaasje) bestaat uit een nog onrijpe eicel, omgeven door een of meerdere lagen cellen, de follikelcellen. Deze cellen voorzien de eventueel ontwikkelende eicel van voeding en bescherming.
De eierstokken bevatten samen ongeveer 400.000 eifollikels, welke al voor de geboorte gevormd zijn. Vanaf de puberteit tot aan de menopauze wordt er gemiddeld één keer per 4 weken een eifollikel rijp, afgewisseld in beide eierstokken. Het vrijkomen van de eicel wordt eisprong (ovulatie) genoemd.
De follikelcellen van een rijpende eifollikel produceren het geslachtshormoon oestrogeen, onder de invloed van het follikelstimulerend hormoon (FSH) uit de adenohypofyse (in de hersenen). Oestrogeen zorgt onder andere voor de secundaire geslachtskenmerken van de vrouw (menstruele cyclus, borsten, beharing in de oksels en de schaamstreek, verbreding van het bekken, toename van vetweefsel op oa heupen en bovenbenen, volgroeiing van eierstokken, baarmoeder, vagina en vulva).
De rijpe eifollikel, welke op het punt staat een eicel af te geven, is een met vocht gevuld blaasje geworden (Graafs follikel). Het Graafs follikel geeft de eicel af en verandert onder invloed van het luteïniserend hormoon (LH) uit de adenohypofyse van uiterlijk en functie. Het eifollikel verandert in een gele korrelige massa (corpus luteum/geel lichaam). Het geel lichaam gaat behalve oestrogeen ook progesteron afgeven. Progesteron speelt een belangrijke rol bij het in stand houden van een eventuele zwangerschap.
Tussen de eierstokken en de baarmoeder zit een ongeveer 10 centimeter lang buisje, de eileider. Deze bevat een trechtervormig uiteinde. De eileider staat bij dit uiteinde open, gericht over de eierstok heen. Er is een open verbinding tussen de baarmoeder en de buikholte. De rand van de trechter bestaat uit franjeachtige uitstulpingen, welke de vrijgekomen eicel opvangen. De eileider is vochtig, waardoor de trilharen in de wand van de eileider en peristaltiek (knijpende beweging) de eicel richting de baarmoeder bewegen.
De baarmoeder (uterus) is een gespierd orgaan, gelegen in het midden van het kleine bekken en heeft de vorm van een peer die op zijn kop staat. De eileiders sluiten op de baarmoeder aan. De baarmoederhals ligt onderin de baarmoeder en steekt uit in de vagina.
De baarmoederwand bestaat uit drie lagen. De binnenste laag is het baarmoederslijmvlies. Dit is een dunne, goed doorbloedde bindweefsellaag, bedekt met trilhaarepitheel en veel slijmkliercellen. Dit baarmoederslijmvlies ondergaat gedurende de menstruatiecyclus veranderingen in dikte en bouw. De middelste laag van de baarmoederwand bestaat uit spierweefsel. De buitenste laag van de baarmoederwand is meer een laag die overgaat in ligamenten, waardoor de baarmoeder op de plaats blijft.
De vagina (schede) vormt de verbinding tussen de baarmoeder en de buitenwereld. De vagina is het vrouwelijke paringsorgaan en tijdens de bevalling ook het laatste deel van het baringskanaal. In de vagina leven de zogeheten Döderlein- bacillen, een staafvormige bacteriesoort (Lactobacillus acidophilus). Deze bacillen zetten voor hun energiestofwisseling glucose om in melkzuur. Het melkzuur wordt afgescheiden, waardoor de vagina ook zuur is. De meeste andere micro-organismen kunnen niet tegen een zuur milieu, waardoor ze dood gaan. Dit zure milieu (net als in de maag) biedt bescherming tegen infecties.
De menstruele cyclus is een cyclus van 4 weken, waarbij in deze 4 weken een eicel vrij komt. Gedurende deze menstruele cyclus treden er veranderingen op in de eierstokken, in het baarmoederslijmvlies (endometrium) en de concentraties van (geslachts)hormonen. Onder invloed van deze hormonen wordt op den duur het baarmoederslijmvlies grotendeels afgestoten, wat resulteert in de menstruatie (ongesteldheid). In de menstruele cyclus zijn drie fasen te onderscheiden.
1) menstruatiefase: de menstruatiecyclus start met de menstruatiefase. Deze fase treedt op wanneer er geen bevruchting van de eicel heeft plaats gevonden. De concentratie progesteron daalt, waardoor de bloedvaten in het baarmoederslijmvlies gaan samentrekken en het baarmoederslijmvlies grotendeels afgestoten wordt. Hierdoor ga je bloeden (menstrueren). Deze fase duurt ongeveer 5 dagen.
2) proliferatiefase: na de menstruatiefase komt de opbouwfase. Deze loopt van de 5e tot de 15e dag van de menstruatiecyclus. De dikte van het baarmoederslijmvlies neemt toe, wat er voor zorgt dat de baarmoeder klaar is om een eventuele bevruchte eicel in te laten nestelen. Deze fase staat onder invloed van het hormoon oestrogeen, wat afgegeven wordt uit follikelcellen in de eierstokken. Deze follikelcellen zitten samen met de eicel in een eifollikel. Deze fase wordt afgesloten met de eisprong. Tijdens de eisprong barst het eifollikel open en ‘springt’ de eicel de eileider in.
3) secretiefase: ook wel afscheidingsfase genoemd, welke van de 15e tot de 28e dag loopt. Het gele lichaam (het eifollikel is in een gele korrelige massa veranderd) in de eierstok blijft oestrogeen produceren, maar gaat ook progesteron produceren. De toenemende hoeveelheid progesteron zorgt ervoor dat het baarmoederslijmvlies slijmerig vocht gaat afscheiden. Het baarmoederslijmvlies (endometrium) gaat sponsachtig opzwellen. De baarmoeder wordt voorbereid op een eventuele bevruchte eicel, zodat deze kan innestelen in het baarmoederslijmvlies. Als bevruchting van de eicel uitblijft, gaat de eicel te gronde en nemen de concentraties progesteron en oestrogeen na de 23e dag van de cyclus af. Vooral daling van de progesteronconcentratie zorgt ervoor dat het baarmoederslijmvlies af gaat sterven en met de menstruatie uitgescheiden wordt.
De menstruele cyclus en ovulatoire cyclus vinden tegelijkertijd plaats, waarbij tijdens de ovulatoire cyclus in één van de eierstokken eens in de 4 weken een eifollikel rijpt, waarna de ovulatie volgt. Beide cycli staan onder nauwkeurige controle van hormonen. De ovulatoire cyclus wordt gereguleerd door de gonadotrope hormonen uit de hypofyse (in de hersenen). De eierstokken produceren de geslachtshormonen (oestrogeen en progesteron) en deze geven de hypofyse informatie om wel of geen gonadotrope hormonen (follikelstimulerend hormoon en luteïniserend hormoon) vrij te geven.
De ovulatoire cyclus start met de rijping van een eifollikel in de eierstok. Dit proces wordt gestimuleerd door het follikelstimulerend hormoon (FSH) uit de hypofyse. Als gevolg hiervan gaan de follikelcellen in de eierstok oestrogeen produceren. Oestrogeen remt de productie van follikelstimulerend hormoon uit de hypofyse en stimuleert de afgifte van het luteïniserend hormoon (LH). Het luteïniserend hormoon bevordert de rijping van het eifollikel en de ovulatie. Na de ovulatie verandert de rijpe eifollikel onder invloed van luteïniserend hormoon in het gele lichaam en gaat oestrogeen en progesteron afgeven. Progesteron heeft vooral invloed op het baarmoederslijmvlies en koppelt de hypofyse terug, waardoor deze geremd wordt om luteïniserend hormoon af te geven.
De menstruatiefase duurt ongeveer 5 dagen, waardoor aannemelijk is dat een menstruatie van 3-7 dagen normaal is. De ene vrouw heeft meer of langer bloedverlies dan de ander. Gemiddeld verliest een vrouw tijdens de menstruatie 50 ml bloed.
Menstruatiebloed hoort helder rood te zijn en geen stolsels/bloedproppen te bevatten. Ook hoort het niet dermate veel te zijn dat het je bezigheden beperkt.
De menstruatie (cyclus) hoort pijnloos te verlopen. De krampen die veel vrouwen voelen, horen er niet bij. Wanneer we onze spieren in de rest van ons lichaam aanspannen of ontspannen, voelen we dit immers ook niet als pijn. De krampen/pijn bij de menstruatiecyclus zijn niets anders dan het samentrekken van spierweefsel, maar dan in sterkere mate.
In de praktijk blijken toch veel vrouwen last te hebben van menstruatieklachten. Denk hierbij aan een onregelmatige cyclus (menstruatie komt sneller of trager dan iedere 28 dagen), veel bloedverlies of pijn tijdens de menstruatie/ovulatie/tussendoor. Dit kan gepaard gaan met diagnoses zoals PCOS of endometriose, maar hoeft niet per se.
Dit hoort er niet bij! En kan verschillende oorzaken hebben.
Bij een menstruatie die te snel komt of veel bloedverlies, gebruikt het lichaam de menstruatie om extra te reinigen en op deze manier afvalstoffen kwijt te raken.
Bij een menstruatie die te lang op zich laat wachten, kan er sprake zijn van een soort ‘obstipatie’. Je systeem heeft het moeilijk om de hormonen voldoende aan te maken/af te breken, waardoor een menstruatie uitblijft. Dit kan ook het geval zijn bij een pijnlijke menstruatie, waarbij het het lichaam moeite kost om te gaan bloeden en los te laten.
In de praktijk ga ik met behulp van natuurgeneeskunde (kruiden) en/of homeopathie (homeopathisch middel) aan de slag met jou om je gezondheid te verbeteren, waardoor jouw menstruatie (cyclus) klachten verbeteren/verdwijnen. Wil jij zien hoe dit er uit ziet? Lees het hier of hier.
In deze blog neem ik je mee in wat homeopathie is, wat het inhoudt en…
In deze blog neem ik je mee in wat natuurgeneeskunde is, wat het inhoudt en…
In deze blog neem ik je mee in hoe je zelf geroosterde zoete aardappelsoep kunt…
In deze blog neem ik je mee in de leerstijlen van Kolb. Deze leerstijlen helpen…
In deze blog neem ik je mee in de dramadriehoek. De dramadriehoek helpt je om…
In deze blog leer je hoe je uit conflictsituaties stapt met de winnaarsdriehoek door je…